0.00 ฿
มะเขือนั้นเชื่อกันว่ามีถิ่นกำเนิดในประเทศอินเดียและจีนเพราะพบว่ามีพันธุ์มะเขือป่าขึ้นอยู่ทั่วไป ปลูกกันมานานในราวต้นศตวรรษที่ 5 แต่ก่อนนั้นมะเขือมีผลขนาดเล็ก ต่อมาจึงได้มีการปรับปรุงพันธุ์มาจนกระทั่งมีผลขนาดใหญ่ในปัจจุบัน
ในพืชตระกูลเดียวกัน มะเขือมีคุณค่าทางอาหารสูง เช่น มีปริมาณแคลเซียมและวิตามินเอสูงกว่า
ลักษณะทั่วไป
มะเขือเป็นพืชจัดอยู่ในแฟมมิลี่ โซลานาซีอี (Family Solanaceae) มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า โซลานัม มีลองจีนา (Solanum melongena) ซึ่งสามารถแยกออกได้ดังนี้
1. มะเขือกลม
ได้แก่ มะเขือเปราะ (ธรรมดา), มะเขือเปราะเจ้าพระยา, มะเขือเหลือง, มะเขือกลมม่วง, มะเขือเสวยและมะเขือจาน สำหรับพันธุ์ต่างประทศที่จัดอยู่ในพวกนี้คือ แบล๊คบิวตี้ นิยมปลูกกันมานาน สีม่วงเข้ม, พูซา พูลเพิลราวด์ และ แบล๊คคิง เป็นต้น
2. ผลกลมยาว
ได้แก่มะเขือยาว (งาช้าง), มะเขือยาวสำลี (สีเขียว), มะเขือยาวสีม่วง, พันธุ์ต่างประเทศเช่น มันนี่ เมคเคอร์, พูซา เพอร์เพิลลอง และพิงค์ ทังก์ลอง เป็นต้น
- ลำต้น ทรงพุ่มสูง 2-4 ฟุต พุ่มแน่น ส่วนยอดของลำต้นค่อนข้างอ่อนและมีขนเล็กน้อย
- ผล ห้อยอยู่บนต้นโดยมีกลีบเลี้ยง (ealyx) ยึดเหนี่ยวผลไว้ถ้าผลแก่จะเกิดรอยร้าวขึ้นระหว่างผลกับกลีบเลี้ยง, รูปร่างของผลแปรผันไปตามพันธุ์ ตั้งแต่รูปกลมไข่จนถึงรูปร่างกลมยาว ผิวนอกเรียบเป็นมัน ส่วนสีของผลนั้นมีหลายสีเช่น สีเขียว, สีเหลือง, สีม่วงดำ และสีขาวมีลาย
- เมล็ด สีเหลืองอ่อน ขนาดเล็กแบนทั้งสองข้างเป็นรูปไตเปลือกหุ้มเมล็ดบางและแข็ง
การขยายพันธุ์
- ขยายพันธุ์โดยการใช้เมล็ด จำนวนเมล็ดที่ใช้เพื่อเพาะกล้าให้เพียงพอสำหรับปลูกในพื้นที่ 1 ไร่ ประมาณ 4-5 กรัม
- การเพาะต้นกล้ามะเขือยาวและมะเขือเปราะ ก่อนเพาะเมล็ดนำมาแช่น้ำค้างคืนไว้ 1 คืน แล้วนำมาห่อด้วยผ้าขาวบางไว้ประมาณ 3 วันก็จะมีปุ่มรากออกมา นำเมล็ดเหล่านี้ไปเพาะเป็นต้นกล้าต่อในกระบะเพาะขนาด 302510 เซนติเมตร มีส่วนผสมของทรายกับปุ๋ยหมักในอัตรา 1:1 ลึกประมาณ 6-12 มิลลิเมตร โดยเฉพาะให้ห่างกันพอสมควรเพื่อให้ง่ายแก่การย้าย ให้มีดินติดรากไปด้วยหว่านเมล็ดลึกลงไปในดินประมาณลึก 1 เซนติเมตร ทำการย้ายปลูกในแปลงเมื่ออายุประมาณ 5 สัปดาห์ สำหรับกล้ามะเขือเปราะใช้เวลา 2 เดือน
วิธีปลูก
- การปลูกมะเขือยาวในไร่ ไถลึกประมาณ 20-25 เซนติเมตร เนื่องจากมะเขือเป็นพืชที่มีระบบรากลึกปานกลาง ตากดินไว้ประมาณ 5-7 วัน จากนั้นก็นำปุ๋ยหมักที่สลายตัวดีแล้วหรือปุ๋ยคอกอัตรา 5 ต้นต่อไร่ ใส่คลุกเคล้ากับดิน พรวนย่อยดินและปรับระดับพีเอชให้พอเหมาะ
- การปลูกแบบแถวเดี่ยว เหมาะสำหรับสวนผักยกแปลงกว้างมีร่องน้ำ (ขนาดกว้าง 4-5 เมตร) เช่น ในเขตท้องที่ภาคกลางและสวนผักที่ปลูกแบบในไร่ขนาดใหญ่
- การปลูกแบบแถวคู่ เหมาะสำหรับสวนผักที่ยกแปลงขนาดกว้าง 1-1.2 เมตร ใช้กันมากในสวนผักขนาดเล็ก
- ระยะปลูก ถ้าเป็นมะเขือพันธุ์พุ่มเตี้ย ใช้ระยะ 75-90 เซนติเมตร 60-70 เซนติเมตร ในพวกต้นสูงใช้ระยะ 70-80 เซนติเมตร 50-60 เซนติเมตร
- การปลูกมะเขือเปราะในไร่ การเตรียมดิน ไถพลิกดินตากแดดไว้ประมาณ 10 วัน แล้วไถครั้งที่ 2 ทิ้งไว้อีก 10 วัน, ไถครั้งที่3 แล้วจึงปลูกได้เลย โดยย้ายกล้าอายุ 2 เดือนลงปลูกในแปลงที่ใช้ต้นกล้าอายุ 2 เดือนเพราะแข็งแรง ทนทานต่อความแห้งแล้งจิ้งหรีดและตั๊กแตนไม่ค่อยทำลาย เวลาปลูกคือช่วงระยะปลายฝนประมาณเดือนตุลาคมถึงต้นเดือนพฤศจิกายน
- วิธีการปลูกนั้นใช้ระยะระหว่างต้น 1 เมตร ระหว่างแถว 1.25 เมตร และใช้คนปลูก 3 คน เพื่อความรวดเร็ว
- รีบถอนต้นกล้ามะเขือเปราะในตอนบ่ายให้มีดินติดรากมาด้วย เตรียมไว้ในที่ร่มคอยพรมน้ำให้ พอตอนเย็นก็ลงมือปลูกได้เลย โดยที่คนแรกใช้จอบทำหลุม คนที่สองวางต้นกล้ามะเขือลงในหลุมถ้าทำอย่างนี้จะรวดเร็วกว่า คนที่สามรดน้ำแล้วกลบดินด้วยเพราะช่วงเวลาปลูกในตอนเย็นมีน้อย
การบำรุงรักษา
- มะเขือยาวให้ปุ๋ยไนโตรเจน 1 ส่วน ฟอสฟอรัส 1 ส่วน และโปแตสเซียม 1.5-2 ส่วน เช่น ปุ๋ยสูตร 14-14-21 อัตรา 50-100 กก. ต่อไร่
- ในระยะแรกอาจให้ปุ๋ยไนโตรเจนเพื่อช่วยเร่งการเจริญเติบโตของต้น เช่น ปุ๋ยยูเรีย, แอมโมเนียมไนเตรต การใส่ปุ๋ยนั้นควรแบ่งใส่ 2 ครั้ง คือใส่รองพื้นตอนปลูกครั้งหนึ่ง และเมื่อต้นมีอายุประมาณ 25-30 วัน หลังย้ายกล้า ก็ให้ปุ๋ยที่เหลือแบบโรยข้าง แล้วจึงพรวนดินกลบ, การให้น้ำควรให้อย่างเพียงพอและสม่ำเสมอ แต่ในระยะแรกอย่ารดน้ำมากจนเปียกแฉะ
- ในมะเขือเปราะ เมื่อฝนตกควรไถพรวนระหว่างแถวหลังฝน เพื่อให้ดินโปร่งและร่วนซุย หลังจากปลูกได้ 1 สัปดาห์ก็พ่นสารเคมี ออโธ่ไซด์ กำจัดเชื้อรา ผสมกับน้ำยาออโธ่ฟอสเฟทกำจัดแมลงใช้อย่างละ 2 ช้อนแกง ผสมน้ำ 20 ลิตร พ่นให้ทั่วแปลง
- อีก 10 วันต่อมาพ่นสารเคมีทั้งสองอย่างอีกครั้ง พร้อมกับปุ๋ยสูตร 12-3-6 อัตรา 3 ช้อนแกง ใช้ปุ๋ยดังกล่าวทุก 10 วันจนกระทั่งออกดอกออกผล
การเก็บเกี่ยว
- มะเขือยาวตั้งแต่วันปลูกถึงเก็บเกี่ยวประมาณ 120 วัน และเก็บเกี่ยวไปได้อีกประมาณ 10 เดือน การเลือกเก็บควรเก็บผลขนาดพอเหมาะ อย่าทิ้งให้แก่จนเกินไป เพราะถ้าแก่เกินจะทำให้คุณภาพลดลง
- มะเขือเปราะ ตั้งแต่วันปลูกถึงเก็บเกี่ยวประมาณ 60-85 วันผลจะเก็บได้แทบทุกวันทะยอยกันไป ในเนื้อที่ 1 ไร่เก็บผลได้ครั้งละ 50 กิโลกรัม
- ราคาของมะเขือเปราะจะลดลงในหน้าร้อน เพราะมะเขือเปราะจากผู้ปลูกทั่วๆ ไปจะออกสู่ตลาด
- สำหรับมะเขือเปราะในฤดูฝนจะขยายทรงพุ่มแล้วผลิดอกออกผลต่อไปเรื่อย พอมะเขืออายุครบ 1 ปี ประมาณเดือนตุลาคมก็ขุดทิ้งเพื่อเตรียมดินปลูกรุ่นใหม่ต่อไป
นี่ก็เป็นเกร็ดความรู้เรื่อง “การปลูกมะเขือ” ที่นิทานบ้านไร่นำมาเล่าให้ฟัง ยังมีเรื่องราวอีกมากมายที่เราพร้อมจะแบ่งปัน โดยเฉพาะการทำ “ภูมินิเวศเกษตร” การเกษตรปลอดสารพิษที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม และใช้สิ่งแวดล้อมมาช่วยทำเกษตร สามารถติดตามได้ที่ FANPAGE นิทานบ้านไร่ bokujou หรือขอคำปรึกษาการทำ “ภูมินิเวศเกษตร” ได้ที่ LINE: @bokujoufarmการปลูก
